Automatyczna skrzynia biegów Yamahy (Y-AMT) - Raport z testu

Automatyczne skrzynie biegów przeżywają obecnie boom w branży motocyklowej. Nowe technologie wzbudzają tyle samo entuzjazmu, co sceptycyzmu. Opinie są podzielone: podczas gdy jedni widzą w coraz bardziej "inteligentnych" motocyklach ekscytujące funkcje, inni czują się przytłoczeni i uważają, że motocykl składa się z dwóch kół, ramy i silnika. Obie strony są zrozumiałe. Podejście Yamahy do wersji "automatycznej" dla motocykli różni się jednak znacznie. Dlatego warto przyjrzeć się bliżej kulisom nowej Y-AMT (Yamaha Automated Manual Transmission).

Yamaha Y-AMT (Automated Manual Transmission) to innowacyjna technologia zmiany biegów, która łączy komfort automatycznej skrzyni biegów z kontrolą manualnej przekładni. W przeciwieństwie do tradycyjnych automatycznych skrzyń biegów, które działają z konwerterem, Y-AMT technicznie pozostaje manualną skrzynią biegów. Różnica polega na tym, że sprzęgło i zmiana biegów są sterowane automatycznie - nie musisz więc wciskać sprzęgła ani ręcznie zmieniać biegów.

Yamaha ma już długie doświadczenie z automatycznymi skrzyniami biegów. W porównaniu do starszej technologii YCCS (Yamaha Chip Controlled Shift) z 2006 roku, która również miała na celu uproszczenie ręcznej zmiany biegów, Y-AMT jest jednak znacznie bardziej zaawansowana. Podczas gdy system YCCS był jeszcze rodzajem półautomatycznego systemu zmiany biegów, który czasami reagował powoli i nie zawsze zapewniał płynne przejścia, Y-AMT działa znacznie szybciej i płynniej. System precyzyjnie wybiera odpowiedni bieg i zapewnia miękkie przejścia - bez opóźnień czy szarpnięć.

Y-AMT sprawia, że jazda, zwłaszcza w trudnym terenie lub w ruchu miejskim, staje się przyjemniejsza, ponieważ możesz w pełni skoncentrować się na trasie, nie musząc ciągle zmieniać biegów. Jednocześnie masz zawsze możliwość przejęcia ręcznej kontroli nad wyborem biegów, jeśli chcesz samodzielnie kontrolować jazdę.

System działa w dwóch różnych trybach: trybie "Drive (D)" oraz trybie "Drive Plus (D+)", przy czym D+ oferuje nieco bardziej sportowe wrażenia z jazdy. W obu trybach motocykl zmienia biegi całkowicie autonomicznie, co sprawia, że doskonale nadaje się do codziennej jazdy po mieście lub do poruszania się w korkach. Różnica między "D" a "D+" jest jednak niewielka; w trybie "D" biegi są zmieniane nieco szybciej, co umożliwia płynniejszą jazdę. Te dwa automatyczne tryby są w systemie Y-AMT określane jako "AT" (Automatic Transmission).

Na prawym kierownicy znajduje się przełącznik, którym można przełączać między AT a MT. MT oznacza "Manual Transmission" i wymaga, aby kierowca ręcznie sterował zmianą biegów. Przynajmniej jeśli chodzi o zmianę na wyższy bieg - ponieważ nawet w trybie MT system interweniuje, gdy obroty silnika są zbyt niskie. Krótko mówiąc: jeśli obroty silnika spadną tak nisko, że silnik zgaśnie, Y-AMT automatycznie zmienia bieg na niższy. Ta funkcja jest szczególnie pomocna dla początkujących kierowców lub w stresujących sytuacjach.

W trybie MT dostępne są również różne tryby dostosowane do sytuacji na drodze, znane z innych modeli: "Street", "Sport", "Rain" oraz dwa indywidualnie dostosowywane tryby "Custom".

Automatyczna skrzynia biegów imponuje szczególnie dzięki szybkiemu i płynnemu ruszaniu na światłach lub znakach stopu. W miejskim środowisku asystent zmiany biegów działa doskonale, umożliwiając jazdę przy bardzo niskich prędkościach, podczas gdy sprzęgło samodzielnie reguluje odpowiednie dawkowanie. Podczas jazdy po mieście, trudno zauważyć dużą różnicę między trybem "D" a trybem "D+".

Jednakże, gdy tylko opuścimy miasto i zaczniemy pokonywać pierwsze kręte drogi wiejskie, szybko zauważymy, że tryb "AT" osiąga swoje granice. Automatyczna skrzynia biegów radzi sobie bez problemu z relaksującą jazdą, zwłaszcza w trybie "D", gdzie zmiana biegów następuje bardzo wcześnie. Przy szybkich zmianach zakrętów życzylibyśmy sobie jednak, aby system szybciej redukował bieg podczas gwałtownego odpuszczania gazu lub lekkiego dotknięcia tylnego hamulca. Często jednak skrzynia biegów pozostaje na wyższym biegu i zmienia go dopiero w środku zakrętu - albo na wyższy, albo na niższy, w zależności od tego, czy przyspieszamy, czy hamujemy. Wymaga to dodatkowego wkładu ze strony kierowcy, czy to przez hamulec, czy przez wyrównanie wagi, ponieważ brakuje potrzebnego momentu obrotowego.

Podczas prezentacji szybko stało się jasne, że tryb MT był szczególnie bliski sercom deweloperów. Dlatego technologia Y-AMT została również wprowadzona w Yamaha MT-09 - motocyklu znanym z radości z jazdy, sportowego charakteru i mocnego momentu obrotowego.

Podczas naszej 300-kilometrowej jazdy testowej, która obejmowała wiele szybkich zakrętów i wąskich przejść, mieliśmy okazję dokładnie przetestować tryb MT. Ponieważ technologia Y-AMT opiera się na zautomatyzowanej skrzyni biegów, biegi są nadal zmieniane, jak w całkowicie manualnych motocyklach. W trybie MT prowadzi to do zachowania podobnego do quickshiftera podczas zmiany biegów. Różnica w stosunku do konwencjonalnej manualnej MT-09 polega na tym, że teraz zmiana biegów odbywa się za pomocą "Seesaw Switch" na kierownicy, zamiast stopą. Dodatkowo, proces zmiany biegów jest skrócony do imponujących 0,1 sekundy. Krótko mówiąc: w trybie manualnym MT-09 wyposażona w Y-AMT różni się od konwencjonalnej wersji tylko pozycją i szybkością zmiany biegów.

Ta różnica ma jednak duży wpływ na prowadzenie, ponieważ zmiana biegów ręcznie - choć początkowo nieco nietypowa - stabilizuje całą dynamikę ciała na motocyklu. Ponieważ łopatki zmiany biegów mogą być mocno obejmowane, ruch ciała podczas zmiany biegów jest zminimalizowany. Lewa stopa może dzięki Y-AMT zawsze pozostawać w tej samej pozycji na podnóżku, a ręka nie musi już sięgać do dźwigni sprzęgła nawet w trudnych sytuacjach.

Ogólnie rzecz biorąc, ręczna zmiana biegów za pomocą Seesaw Switch sprawia ogromną frajdę, zwiększa bezpieczeństwo jazdy i zmniejsza ryzyko zgaśnięcia motocykla w krytycznych sytuacjach.

Podejście Yamahy do wprowadzenia nowej generacji zautomatyzowanych skrzyń biegów jest zarówno unikalne, jak i ekscytujące. Całkowicie autonomiczny tryb "AT" eliminuje uciążliwe aspekty ręcznej zmiany biegów, takie jak ciągłe sprzęganie w korku czy wielokrotne ruszanie w mieście. Natomiast w trybie "MT" Yamaha obiecuje jeszcze więcej radości z jazdy i sportowego charakteru, bez uczucia jazdy z automatyczną skrzynią biegów. To, że ta technologia tak dobrze sprawdza się na przykładzie MT-09, pokazuje, że zautomatyzowane zmiany biegów mogą być zgodne z dynamiką i radością z jazdy.

Raymond Schoute, tester Yamahy, potwierdził w krótkim wywiadzie, że może sobie wyobrazić, iż ta technologia będzie w przyszłości częściej widoczna wśród początkujących, którzy ze swoją MT-09 biorą udział w Trackdays.

Aby umożliwić szczególnie płynne zmiany biegów między pierwszym a drugim biegiem, bieg jałowy znajduje się teraz na pierwszym miejscu, a następnie biegi od 1 do 6. Dzięki technologii Y-AMT nie jest już możliwe podkręcanie silnika na biegu jałowym, a także nie można już podczas jazdy ciągnąć sprzęgła, aby na przykład "ślizgać się" przed zakrętem lub powoli podjeżdżać do czerwonego światła. Choć technologia Y-AMT wymaga pewnego czasu na przyzwyczajenie się, MT-09 nie traci swojego charakteru ani nie wydaje się obca w porównaniu z tradycyjną jazdą motocyklem.

Za dopłatą 500 EUR otrzymuje się technologię Y-AMT w MT-09 (prawdopodobnie także inne modele będą w nią wyposażone) oraz seryjnie Keyless Ride.