Nieuwe ASA automatische versnellingsbak gepresenteerd in BMW R 1300 GS

Na jaren van Honda's unieke dubbele koppelings transmissie in de motorindustrie en de recent geïntroduceerde Honda E-Clutch, tonen de Beieren nu ook hun innovatieve geest met hun eigen automatische transmissie. In mei 2024 werd de ASA automatische schakelassistent gepresenteerd in een BMW Enduro, die is ontworpen om motorrijden gemakkelijker en comfortabeler te maken.

Welke functies biedt de nieuwe ASA-technologie? In principe regelt het systeem elektronisch de dosering van de koppeling en kan het ook zelfstandig door de versnellingen schakelen of alleen ondersteunen bij het schakelen. Dankzij de automatische koppelingsbediening hoef je bij het stoppen en wegrijden niet naar de koppelingshendel te grijpen, die is zelfs niet aanwezig. In plaats daarvan hoef je alleen maar te remmen of gas te geven en de elektronica doet de rest. Zelfs bij het manoeuvreren hoef je alleen maar aan het gas te draaien. Het zou niet langer mogelijk moeten zijn dat de motor afslaat. Na het wegrijden, in de handmatige "M" schakelmodus, schakelt de rijder zoals gewoonlijk met het voetpedaal; de ASA ondersteunt alleen het schakelproces. In de automatische D "schakelmodus" berekent het systeem automatisch het beste moment om te schakelen bij accelereren en vertragen en schakelt het automatisch door de versnellingen. In beide schakelmodi zou het schakelen uiterst efficiënt moeten verlopen, met slechts lichte onderbrekingen van de trekkracht en een nauwelijks voelbare schakelbeweging. Dit zou de rijstabiliteit moeten verhogen en de bekende botsing van helmen tijdens het rijden met een duopassagier moeten voorkomen. De snelheid van schakelen moet vergelijkbaar zijn met de bekende Pro schakelassistent.

De BMW Enduro heeft geen dubbele koppeling nodig zoals de Honda's DCT, maar is gebaseerd op een conventionele 6-versnellingsbak en een conventionele meervoudige platenkoppeling. De koppeling en versnellingspook worden elektromechanisch bediend via actuators, kleine elektromotoren. Dit betekent dat de boordcomputer elektronische signalen naar de actuators stuurt, die deze omzetten in mechanische bewegingen en zo de koppeling en het schakelen nauwkeurig regelen. Om dit te bereiken zijn nieuwe sensoren nodig voor de positie van de koppelingsplaten en de snelheid van de ingaande as van de transmissie. Het systeem is van buitenaf niet zichtbaar en weegt naar verluidt slechts 2,1 kg.

Niemand wilde het nieuwe systeem zelf uitproberen, maar BMW presenteerde de ASA in een BMW Enduro R 1300 GS en liet testrijders de voordelen demonstreren. Manoeuvreren, starten, stoppen en acceleratiemanoeuvres bij verschillende snelheden werden gedemonstreerd. De ASA werkt zelfs op onverhard terrein en is ontworpen om off-road rijden te vereenvoudigen. Dit roept natuurlijk de vraag op welke BMW Enduro modellen naar verwachting over het nieuwe systeem zullen beschikken. Volgens BMW zou het in principe compatibel zijn met elk model. De complexiteit varieert echter sterk, afhankelijk van de beschikbare ruimte in en rond de motor en versnellingsbak. De 1300 Boxer was al ontwikkeld met de ASA in gedachten. Als technologiedrager is op dit moment alleen de GS Enduro uitgerust met de ASA en deze motor, maar het is te verwachten dat toekomstige 1300 modellen, de R 1300 R, R 1300 RT en R 1300 RS, de ASA ook als optie beschikbaar zullen hebben. De automatische schakelassistent zou tegen het einde van het jaar beschikbaar moeten zijn en zal ongeveer € 1.000 extra kosten.

In vergelijking met de concurrentie neemt de BMW Enduro een opwindende positie in. De functies lijken meer op die van de DCT dual clutch transmission van Honda, omdat de Beierse schakelassistent de koppeling altijd automatisch regelt en ook een automatische schakelmodus heeft. Het BMW systeem vertrouwt echter niet op twee koppelingen, maar lijkt qua ontwerp en technische functionaliteit meer op het nieuwe Honda E-Clutch systeem, waarbij de koppelingen ook elektronisch worden aangestuurd via actuatoren. De E-Clutch kan echter niet zelfstandig schakelen en heeft ook een handmatige koppelingshendel waarmee op elk moment handmatig kan worden ingegrepen. Qua compatibiliteit is de Enduro ook vergelijkbaar met de E-Clutch, omdat beide systemen min of meer worden gecombineerd met conventionele versnellingsbakken en koppelingen en dus in elke motorfiets kunnen worden ingebouwd. De DCT is aanzienlijk groter, met 10 kg aanzienlijk zwaarder en complexer qua ontwerp. Qua prijs ligt BMW's systeem, als het rond de €1.000 blijft, dichter bij de DCT dan het goedkopere E-Clutch systeem van €500.

Het beklimmen van heuvels, stoppen met harde remmanoeuvres, stop & go verkeer in de stad, of soepel rijden met een passagier - geoptimaliseerde controle over de koppeling en het schakelen kan in veel situaties al comfort en voordelen bieden. Hoe goed het systeem echt werkt in al deze situaties is nog niet bekend buiten BMW. Bij de eerste presentatie maakte de ASA echter al een zelfverzekerde indruk in voorserie-conditie en heeft in ieder geval ideeën opgeleverd over waar de nieuwe technologie nuttig zou kunnen zijn. Hoe zelfverzekerd kun je zonder koppeling door de stadsjungle rijden? Hoe goed kan de ASA overweg met off-road tracks? Dit zijn allemaal vragen die in toekomstige tests zullen worden beantwoord. BMW wilde graag benadrukken dat zelfs met ASA het karakter van de 1300cc boxer en de motorfiets onveranderd blijven, maar dat het beter is om je te concentreren op de rijervaring zelf. Het langdurige succes van Honda's DCT laat zien dat er wel degelijk interesse is in dergelijke geautomatiseerde, rij-vereenvoudigende systemen.