KTM 300 EXC i KTM 450 EXC 2025 – porównanie

Wciąż żywo wspominam moją niezapomnianą podróż enduro po RPA, gdzie wraz z Alfie Coxem przemierzaliśmy surowe, zróżnicowane krajobrazy regionu Coffee Bay. Jako zapalony rider enduro zawsze ceniłem sobie momenty, gdy mogłem wsiąść na maszynę zdolną sprostać ekstremalnym wyzwaniom offroadowego terenu. Ta podróż była nie tylko świętem wolności i przygody, ale również okazją do dogłębnego porównania dwóch z najbardziej renomowanych maszyn w segmencie Hard Enduro z rodziny KTM – KTM 300 EXC 2025 i KTM 450 EXC 2025. Sam głównie jeździłem na KTM 300 EXC, podczas gdy fan czterosuwów, Alfie Cox, przeważnie dosiadał EXC 450.

Pierwszy kontakt z KTM 300 EXC 2025 przyniósł niesamowite poczucie lekkości i zwinności. Podczas pokonywania ciasnych zakrętów i technicznych przeszkód czułem, jak motocykl dosłownie ze mną współgrał – jakby maszyna reagowała na każde wezwanie i z każdym dodaniem gazu dawała mi poczucie jedności z podłożem. Natychmiastowa reakcja dwusuwowego silnika, w połączeniu z nowoczesnym wtryskiem TBI, nadawała motocyklowi bezsprzecznie wybuchowy charakter, który jednak pozostawał zaskakująco kontrolowany i przewidywalny. W porównaniu z tym KTM 450 EXC 2025 prezentowała się jako motocykl o znacznie spokojniejszym, lecz potężniejszym rozwoju mocy. Czterosuwowy silnik, z bogatą falą momentu obrotowego i dużą masą zamachową, od samego początku wnosił poczucie stabilności i stałości. Podczas gdy na 300 EXC bez trudu pokonywałem techniczne odcinki i ciasne zakręty, różnica w 450 EXC objawiała się zwłaszcza w sytuacjach, gdzie równomierne rozwijanie mocy i łagodniejsze hamowanie silnikiem były zaletą. Obie maszyny w praktyce pokazały swoje indywidualne mocne strony: 300 EXC zachwycała zwrotnością i łatwością prowadzenia w krytycznych fragmentach, podczas gdy 450 EXC zdobywała przewagę swoją spokojną i potężną reakcją na dłuższych, mniej technicznych trasach.

Podczas wyprawy po RPA nie tylko zebrałem własne wrażenia, ale również skorzystałem z doświadczeń Alfie Coxa oraz miejscowych kolegów enduro. Szczególnie KTM 300 EXC jest przez wielu uważany za maszynę pierwszego wyboru do ekstremalnie technicznych odcinków i ciasnych szlaków. Jej lżejsza konstrukcja i zwinne prowadzenie czynią ją niemal niepokonaną w sytuacjach, gdzie liczą się ułamki sekund i precyzyjne manewry. Doskonale pamiętam, jak w szczególnie krętym odcinku, pełnym ostrych skał i ciasnych zakrętów, manewrowałem motocyklem z minimalnym wysiłkiem. Było jasne, że bezpośrednia reakcja dwusuwowego silnika – wspierana przez nowoczesną technologię TBI – dawała mi niesamowite poczucie kontroli i pewności. Z kolei KTM 450 EXC 2025 jest opisywany przez społeczność jako motocykl, który najlepiej sprawdza się na dłuższych dystansach i przy intensywniejszej, równomiernej jeździe. Spokojny, równomierny rozwój mocy czterosuwowego silnika oraz wyraźne hamowanie silnikiem pozwalały utrzymać stałą linię nawet w technicznie wymagających odcinkach z mniejszym nakładem sił. Doświadczeni kierowcy podkreślają, że 450 EXC w sytuacjach, gdzie potrzebne są dłuższe etapy łączące i stałe tempo, ma tę zaletę, że przez wiele godzin oferuje stałą wydajność, nie męcząc zanadto kierowcy. Często zaznacza się, że większa masa i związany z tym efekt żyroskopowy czterosuwa mogą stanowić niewielką wadę w ekstremalnie ciasnych przejściach, ponieważ motocykl w takich sytuacjach reaguje nieco ociężale. Z drugiej strony 450 EXC wydaje się dzięki temu bardziej stabilny i budzi większe zaufanie.

Opinia na temat stromych zboczy była podzielona. Z jednej strony niemal nie do uwierzenia było to, jak nisko można było puścić obroty KTM 300 EXC. Dzięki precyzyjnemu użyciu sprzęgła można było prowadzić motocykl pod strome zbocze. Było niemal niemożliwe, aby motocykl zgasł. Nawet w beznadziejnych sytuacjach KTM 300 EXC dodawała odrobinę momentu obrotowego i wspinała się na szczyt. Z drugiej strony, KTM 450 EXC dawała nieco więcej zaufania. Większa masa zamachowa wymagała mniejszego użycia sprzęgła i gdy maszyna ruszyła, odważnie wspinała się pod górę. Ale biada, gdy się przeliczy. Jeśli obroty zbyt mocno spadną, silnik zgaśnie, a na stromym zboczu trudniej jest ponownie ruszyć niż lżejszym i bardziej zwinnym dwusuwem.

KTM 300 EXC 2025, którą miałem okazję dokładnie przetestować podczas wyprawy po RPA, prezentuje w tym zakresie ambiwalentny obraz. Wersja dwusuwowa wyróżnia się smukłą, bezpośrednią konstrukcją, mającą mniej ruchomych części niż czterosuwowy silnik. Dzięki temu silnik jest zasadniczo prostszy i szybszy w serwisowaniu – wymiana tłoka zazwyczaj jest szybka i niedroga. Jednakże, interwały serwisowe dla silnika 2T przy sportowym użytkowaniu są stosunkowo krótkie, co oznacza, że regularne prace konserwacyjne są niezbędne, by zapewnić płynne działanie. Relacje z community potwierdzają, że przy intensywnym użytkowaniu w Hard Enduro wymiana tłoka w 300 EXC może być konieczna po około 80 do 100 godzin pracy. Automatyczne podawanie oleju przez złącze TBI wyeliminowało wiele wcześniejszych problemów, jednak odpowiedzialność za kontrolowanie poziomu oleju i jego uzupełnianie nadal spoczywa na kierowcy. W porównaniu z tym, KTM 450 EXC 2025 wyróżnia się dłuższą żywotnością kluczowych części silnika. Choć czterosuwowy silnik jest bardziej skomplikowany technicznie, ma dłuższe interwały serwisowe. Doświadczenia doświadczonych kierowców pokazują, że przy właściwej pielęgnacji i regularnej wymianie oleju, rozległe prace konserwacyjne silnika są często potrzebne dopiero po 150 do 200 godzinach pracy. Czyni to 450 EXC bardzo atrakcyjną opcją dla enduro pilotów planujących długie wyścigi lub wyprawy, którzy stawiają na wytrzymałą technikę. Sytuacja z częściami zamiennymi dla obu modeli KTM jest ogólnie dobrze rozwiązana – części są powszechnie dostępne i zazwyczaj szybko dostarczane. Jednak w dyskusjach społecznościowych często zwraca się uwagę, że w przypadku 300 EXC trzeba uwzględnić wyższe zużycie niektórych części, takich jak świece zapłonowe i pierścienie tłokowe, podczas gdy przy 450 EXC większy nakład pracy wymaga obsługa układu zaworowego i łańcucha rozrządu. Te techniczne aspekty długoterminowe są również potwierdzane przez społeczność, przy czym oba motocykle uznawane są za „solidne i sprawdzone w boju” – z tym że dwusuw bardziej trafia do serca enduro pilotów krótkiego zasięgu, a czterosuw bardziej do entuzjastów długodystansowych przygód.

Na naszych rynkach wtórnych i na naszych kanałach społecznościowych często słyszę, że KTM 300 EXC uważana jest za idealne narzędzie do czystego zastosowania w Hard Enduro – głównie ze względu na jej niezrównaną zwinność i bezpośrednią reakcję. Ogólnie rzecz biorąc, 300 EXC zawsze była uważana za bardzo pożądany produkt, który sprzedawano z raczej niskimi rabatami. Nawet w obecnym kryzysie KTM, niektóre modele czterosuwowe były dostępne w naszym rynku 1000PS po modelach z lat 2023 i 2024 w bardzo korzystnych cenach. Natomiast dla poszukiwanych KTM 300 EXC nie było prawdziwych okazji cenowych. Oba modele jednak są dobrze reprezentowane na rynku wtórnym.

Model czterosuwowy w praktyce okazał się niezwykle wytrzymały, więc podczas wielogodzinnego użytkowania w wyścigach rzadko dochodzi do poważniejszych problemów technicznych. Ceny znajdują się tutaj w nieco wyższym segmencie, co jednak rekompensowane jest przez dłuższe interwały serwisowe i ogólnie mniejsze nakłady na serwis.

Alfie Cox stawia obecnie na modele dwusuwowe w swojej flocie wypożyczalni motocykli na wycieczki po RPA. Po 28 latach doświadczenia jest zachwycony bezproblemowym charakterem nowych modeli TBI. Na technicznych odcinkach niska waga jest po prostu nie do pobicia i nawet mniej doświadczeni piloci mogą z niej skorzystać. To zmniejsza dla niego wysiłek związany z ratowaniem zaklinowanych pilotów. W mojej grupie wszyscy piloci prywatnie jeździli na modelach czterosuwowych – a podczas wycieczki znakomicie radzili sobie z wymagającymi odcinkami na dwusuwowej 300-tce.

Jednak Alfie mówił też otwarcie o kosztach. Nawet jeśli koszty zakupu modeli dwusuwowych są niższe, nie można w praktyce pominąć zużycia benzyny i oleju. Ma to bezpośredni wpływ na jego całkowite koszty. Nowoczesne modele 4-suwowe EXC zużywają w praktyce podczas Hard Enduro o połowę mniej benzyny niż dwusuwy i bez problemu wytrzymują cały dzień na jednym baku. Co więcej, modele dwusuwowe wymagają również oleju do smarowania mieszankowego. Oczywiście zużycie oleju jest znacznie niższe niż kiedyś. Jednak w praktyce nasze modele 2T 300 EXC potrzebowały w ciągu 2 dni (80-90 km na etap) 150 ml oleju. Wydaje się niewiele – ale w ciągu sezonu się to sumuje. A oczywiście swojej maszynie o wysokich osiągach daje się tylko najlepszy olej. Litr MOTOREX 2T Cross Power kosztuje 25 euro.

Podsumowując, Alfie jest pewien. Nawet jeśli wartość odsprzedaży modeli dwusuwowych jest lepsza, to eksploatacja modeli czterosuwowych jest tańsza.

Ważnym aspektem jest również zasięg. Niezależnie od terenu, na maszynie czterosuwowej można przejechać znacznie dalej niż na modelach dwusuwowych. Konieczne są dodatkowe postoje na tankowanie – lub trzeba zabrać ze sobą dodatkową małą butelkę z rezerwową benzyną na długie etapy.

Osobiście wciąż waham się między różnymi modelami. Zimą kupiłem sobie tanią 350-kę czterosuwową z rocznika 2023. Była sprzedawana z dużym rabatem – nie mogłem odmówić. Z drugiej strony zawsze ceniłem sobie pewność, jaką daje 450 EXC. Jest co prawda nieco cięższa, ale moc rozwija z niezwykłą lekkością. Byłaby moim preferowanym wyborem na wyprawy „TET” we Włoszech, Słowenii czy Rumunii. Podczas mojej ostatniej podróży do RPA z Alfie Coxem byłem jednak bardzo pozytywnie zaskoczony aktualnym modelem 300 EXC z rocznika 2025. Niższy poziom wibracji sprawił, że stała się znacznie bardziej komfortowa niż wcześniej. Osoby, które wcześniej nie były zwolennikami dwusuwów, powinny dać nowej generacji szansę. Było to dla mnie ogromne zaskoczenie, jak dostępna i swobodna była 300 EXC TBI przez cały tydzień.

Bezpośredni kopniak KTM 300 EXC 2025, błyskawiczna reakcja dwusuwowego silnika i niezrównane uczucie niemal tanecznego opanowania motocykla w najciaśniejszych zakrętach na długo zapadły mi w pamięć. Jednocześnie Alfie Cox docenił imponującą stabilność i spokojne rozwijanie mocy KTM 450 EXC 2025, które szczególnie w dłuższych, zróżnicowanych wyprawach pokazywały swoje zalety.

• Odzież, kask, buty, rękawice: https://foxracing.at/moto/
• Komunikacja: Cardo Packtalk Edge
• Wodoodporny plecak Enduristan: https://enduristan.de/collections/rucksacks-1
• Torba podróżna na wyprawy enduro: Ogio 9800
• Opony: Mitas EF-07 Supersoft
• Relacja z podróży Hard Enduro Tour w RPA