MV Agusta: Legendarna historia włoskiej ikony

MV Agusta! Pierwsza lekcja: to Agusta, nie Augusta. Ta marka jest tak włoska, że można niemal poczuć zapach espresso – nawet jeśli w ostatnich latach należała do malezyjskich, amerykańskich, rosyjskich, a ostatnio austriackich właścicieli. To prawdziwa fuzja motocykli, sportu i luksusu, jakby połączone w jednym gorącym naczyniu kulturowym.

Historia MV Agusta zaczyna się w 1927 roku, kiedy to pierwsze dwukołowce powstają jako działalność poboczna producenta samolotów Agusta. Jednak II wojna światowa przekierowuje uwagę z powrotem na lotnictwo. Po zakończeniu wojny powstają pierwsze motocykle MV Agusta, aby zaoferować ludziom przystępny i prosty środek transportu. Ponieważ traktat pokojowy zabrania Włochom produkcji sprzętu wojennego, firma koncentruje się na motocyklach, kładąc fundamenty pod jedną z najsłynniejszych marek motocyklowych na świecie.

Początek jest skromny: pierwszy model, MV 98, jest tak prosty, że Fiat Panda przy nim wydaje się być Lamborghini. Początkowo nazywano go "Vespa 98", dopóki nie okazało się, że Piaggio już zarejestrowało tę nazwę.

Równocześnie rozwija się pasja do wyścigów. MV Agusta zaczyna modyfikować seryjne motocykle do wyścigów i szybko zdobywa sukcesy na arenie krajowej i międzynarodowej. Te osiągnięcia nie są tylko efektem ubocznym, lecz stanowią sedno tożsamości marki: 37 tytułów mistrza świata, zwycięstwa w prawie wszystkich klasach, od 125cc do królewskiej klasy 500cc, a także legendarni kierowcy, tacy jak John Surtees, Mike Hailwood i Giacomo Agostini, kształtują wizerunek marki.

To wyścigowe DNA bezpośrednio przenika do seryjnych motocykli. W 1965 roku MV Agusta prezentuje model MV Agusta 600, pierwszy motocykl z poprzecznie zamontowanym silnikiem czterocylindrowym. Tak, to nie Japończycy, lecz MV wymyśliło tę dziś niezastąpioną konstrukcję silnika. Jednak hrabia Domenico Agusta obawiał się, że potężny silnik w obcych rękach mógłby stanowić konkurencję dla fabrycznych kierowców MV, i celowo osłabił model MV Agusta 600. Rezultat: motocykl turystyczny z dużym, kanciastym reflektorem, nazywany "Czarną Świnią", który ze względu na swój wygląd uchodził za jeden z najbrzydszych motocykli.

Z tej dość niefortunnej bazy pod koniec lat 60. powstała MV Agusta 750 S, pierwsza prawdziwa sportowa legenda marki. Z mocą 72 KM, 25-litrowym zbiornikiem paliwa i wagą 237 kg osiąga prawie 200 km/h, przenosząc wyścigowy klimat marki do motocykla seryjnego.

Kolejny model, MV Agusta 750 S America, miał podbić rynek amerykański. Jednak pomimo znaczących ulepszeń wydajności, nie mogła konkurować z znacznie tańszą Hondą CB 750. Japoński motocykl kosztował jedynie 2.190 dolarów, podczas gdy włoska maszyna premium wymagała aż 6.500 dolarów.

Pomimo dominacji na torze wyścigowym, sukces komercyjny nie nadchodzi. Upadek zaczyna się od śmierci hrabiego Domenico Agusty w 1971 roku. Następnie interweniuje państwo włoskie, marka trafia pod przymusowy zarząd, a w 1976 roku zostaje wycofana z Mistrzostw Świata Motocyklów. W 1978 roku dział motocyklowy zostaje całkowicie zamknięty, ponieważ firma woli skupić się na bardziej dochodowym biznesie śmigłowcowym.

Jednak w latach 90. marka zyskuje nowe życie: rodzina Castiglioni, stojąca za Cagiva, nabywa MV Agusta, a designerska ikona Massimo Tamburini opracowuje jeden z najpiękniejszych motocykli w historii: MV Agusta F4 750 Serie Oro.

F4 750 Serie Oro wzbudza ogromne zainteresowanie podczas swojej prezentacji w 1997 roku. Z mocą 126 KM, momentem obrotowym 72 Nm, prędkością maksymalną 275 km/h, jednoramiennym wahaczem, kratownicową ramą, wałem korbowym obracającym się w przeciwnym kierunku i designem, który zasługuje na miejsce między Adamem Michała Anioła a Madonną Rafaela. Wiele z charakterystycznych cech, które dziś kojarzymy z MV, zostało wprowadzone wraz z F4.

Jednak uwaga: F4 została zaprezentowana w 1997 roku, ale produkcja ruszyła dopiero w 1999 roku. Do tego czasu sytuacja marki MV była już bardzo napięta, presja sukcesu ogromna, a krytyczna prasa czekała na pierwszy motocykl MV Agusta od lat. Claudio Castiglioni chce, a nawet musi pokazać, że „jego motocykl” jest gotowy do działania – i prezentuje go wymagającej publiczności na torze wyścigowym w Monza. Jego zespół inżynierów zalecał prezentację na torze z mniejszą liczbą odcinków pełnych gazu, ale Castiglioni upiera się przy prestiżowym Autodromo Nazionale di Monza. I rzeczywiście, prasa pokonuje ponad 2.000 km bez problemów.

F4 sunęła po torze tak płynnie, że niektórzy nadmiernie krytyczni dziennikarze podawali w wątpliwość wskazywane na liczniku 265 km/h. Rozwiązanie? Radar na końcu długiej prostej start-meta uciszył nawet ostatnich sceptyków, a Castiglioni mógł odetchnąć z ulgą. Ważny etapowy sukces został osiągnięty.

Po wprowadzeniu Serii Oro i sprzedaży wszystkich jednostek, MV skupiło się na modelu seryjnym, F4 750 S. Od tego czasu F4 przeszła przez różne fazy rozwoju i liczne limitowane edycje, ale zawsze zachowywała ten sam duch i miłość do designu. Aż ostatnia F4 musiała ustąpić miejsca normie emisji spalin Euro4.

Jeśli już masz złotego konia w stajni, logiczne jest, że chcesz przekazać jego DNA dalej. Dlatego MV Agusta szybko wprowadziła na rynek wersję naked z technologią F4, która otrzymała adekwatną nazwę „BRUTALE” – i to z oczywistych powodów. Wykorzystuje ten sam silnik i ramę co jej supersportowa siostra, ale w formacie naked bike. Przez dekady Brutale rozwijała się równolegle z F4, oferowana w licznych wariantach i edycjach specjalnych, a dziś dostępna jest z silnikiem czterocylindrowym o pojemności 1.000 cm3 lub trzycylindrowym o pojemności 800 cm3.

Jednak tak „brutalna” jak była wersja naked F4 i jej następcy, MV nie byłoby sobą, gdyby nie stworzyło jeszcze bardziej radykalnego modelu – zarówno pod względem osiągów, jak i designu. Z mojego punktu widzenia, MV Agusta ma coś wspólnego z Lamborghini: słowo „subtelność” wydaje się nie istnieć w ich słowniku.

Tuż przed pandemią, w czasie gdy Ducati prezentowało ponowne narodziny Streetfightera z silnikiem V4, Włosi z Varese pokazali światu swoją wizję Hypernaked: MV Agusta Rush.

Zaprojektowana przez zespół Adriana Mortona, Rush to prawdziwa potęga. Nie tylko ze względu na moc 208 KM przy suchej masie 186 kg i prędkość maksymalną ponad 300 km/h, ale także z powodu swojego niezwykle wyróżniającego się designu. Wystarczy spojrzeć na tylne koło z włókna węglowego lub ekstrawagancko ukształtowane elementy nadwozia, aby zrozumieć, że ten motocykl jest manifestem.

Początkowo cena wynosiła około 30.000 euro za każdą z planowanych 300 sztuk. Dziś jednak na stronie internetowej można znaleźć przedział cenowy powyżej 50.000 euro – bez informacji, czy jakiekolwiek jednostki są jeszcze dostępne.

Bez F4 w katalogu MV Agusta brakowało w ofercie w pełni obudowanego motocykla sportowego. To zmieniło się, gdy zaprezentowano MV Agusta Superveloce 1000 Serie Oro – rozwinięcie koncepcji zapoczątkowanej przez silnik F3 o pojemności 800 cm3, które osiąga nowy poziom w każdym aspekcie.

Design pozostaje wierny linii 800-tek MV, inspirowany wyścigowymi maszynami marki. Pomimo futurystycznych linii, zawiera elementy retro, takie jak tradycyjny okrągły reflektor, skórzany pasek na zbiorniku i klasyczne kolory MV.

Superveloce 1000 jest absolutnie spektakularna, ale także niezwykle elegancka – czego nie można było powiedzieć o niektórych wcześniejszych modelach. Złota rama, złote felgi i poczwórny układ wydechowy pod tylną częścią przypominają pierwszą, legendarną F4 750.

Z elektronicznym zawieszeniem Öhlins, tym samym silnikiem o mocy 208 KM co w modelu Rush i najnowocześniejszą elektroniką, należy do technicznie imponujących maszyn w swojej klasie. Każda z 500 jednostek jest sprzedawana w przedziale cenowym od 68.000 euro w Hiszpanii do 82.000 euro w Austrii. I z czasem ta wartość będzie tylko rosła.

Te imponujące motocykle i ich przesadzone parametry sprawiają, że wydaje się, iż MV Agusta wraca do pełnej formy. Jednak szczęście tej naznaczonej losem marki trwa krótko. Brian Gillen, człowiek, który kierował programem rozwoju włoskich motocykli w ostatniej dekadzie, opuszcza markę, aby objąć kierownictwo w brytyjskiej marce Norton, która została niedawno przejęta przez indyjski koncern TVS. I to bynajmniej nie jest jedyny kryzys, z którym MV musiała się zmierzyć od czasu przejęcia przez rodzinę Castiglioni.

Pomimo blasku ekskluzywnych jednośladów MV Agusta i ich znaczących występów, jak na przykład w hollywoodzkim filmie „Ja, robot” z Willem Smithem w 2004 roku, kilka lat później MV Agusta znów staje w obliczu problemów finansowych, zmian właścicieli i wielu niepewności. To jak telenowela, tylko z motocyklami.

• W 2008 roku Harley-Davidson kupuje markę, ale już w 2009 roku ją sprzedaje.
• W 2011 roku umiera Claudio Castiglioni, a jego syn Giovanni przejmuje kierownictwo w MV. Nowa rodzina silników trzycylindrowych o pojemności 800 cm3 sprzedaje się dobrze, ale wyniki sprzedaży nie wystarczają, by poradzić sobie z długami i problemami z siecią dealerską oraz zaopatrzeniem w części zamienne.
• W 2014 roku, aby przezwyciężyć trudności finansowe, AMG nabywa 25% udziałów w firmie. Być może pamiętacie Lewisa Hamiltona z tamtych czasów, jak jeździł swoją Brutale po paddocku MotoGP.
• W 2016 roku, w niezwykle krytycznej sytuacji, MV musi przeprowadzić restrukturyzację i znaleźć nowego inwestora. Do gry wchodzi rosyjska Grupa Black Ocean, a od 2018 roku Timur Sardarov zostaje CEO włoskiej marki.
• Sytuacja pozostaje jednak trudna, zwłaszcza z zamieszaniem związanym z pandemią Covid. W 2022 roku Pierer Mobility (KTM) przejmuje 25,1% udziałów z opcją zakupu większości, co następuje już przedwcześnie w 2024 roku, a Hubert Trunkenpolz przejmuje kierownictwo.

Po raz kolejny pojawia się nadzieja dla MV. Duży koncern KTM ma włączyć ekskluzywne motocykle Agusta do struktury KTM, aby działalność MV była bardziej efektywna, a motocykle bardziej niezawodne. Z austriacko-włoskiego partnerstwa powstaje nawet całkowicie niezwykłe dzieło MV, Enduro Veloce.

Jednak, jak już wiemy, MV Agusta nie ma szczęścia również z ostatnim właścicielem. Rzekoma siła koncernu KTM rozpływa się jesienią 2024 roku w ciągu kilku tygodni, nieoczekiwane góry długów narastają, a włoska luksusowa marka staje się pierwszą ofiarą w walce KTM o przetrwanie. Co teraz stanie się z MV Agusta, w czyje ręce trafi, co stanie się z legendarnymi starymi modelami MV, a także z nowymi kreacjami, takimi jak Enduro Veloce, nie wie obecnie nikt. Można tylko mieć nadzieję, że znajdą się inwestorzy gotowi postawić na nogi byłego rekordzistę MotoGP, Lamborghini rynku motocyklowego, jednego z najbardziej ikonicznych producentów motocykli.

Czasami wszystko dzieje się szybko. 31 stycznia ogłoszono, że rodzina Sardarov przez Art of Mobility S.A. ponownie przejmuje pełną kontrolę nad firmą, co oficjalnie kończy rozdział z KTM. Ile pieniędzy musiał wyłożyć były i nowy CEO z Rosji? KTM wspomina enigmatycznie o średnim dwucyfrowym milionowym koszcie. W ten sposób odpowiedzialność za sukces MV ponownie spoczywa w Varese, a Sardarov chce dalej poprawiać dobre wyniki z ostatnich czasów. W 2024 roku MV Agusta sprzedała 4.000 motocykli, co stanowi wzrost o 116% w porównaniu do poprzedniego roku. Również dział części zamiennych odnotował rekordowy rok z dostępnością na poziomie 99%. Ponadto wszystkie 219 aktywnych punktów sprzedaży ma nadal funkcjonować, z planowaną ekspansją do 270 lokalizacji w tym roku.

Firma pozostaje niezależna i nadal koncentruje się na rozwoju innowacyjnych, ekskluzywnych motocykli, z Varese jako centralnym miejscem dla rozwoju produktu, produkcji, sprzedaży i serwisu. CEO Timur Sardarov podkreśla, że odzyskanie pełnej kontroli wzmacnia MV Agusta, a strukturalne poprawki z ostatnich lat zapewnią długoterminowy sukces. Rodzina Sardarov pozostaje zdecydowana wspierać firmę oraz jej dealerów i partnerów, prowadząc MV Agusta ku pomyślnej przyszłości.

MV Agusta to więcej niż tylko producent motocykli – to ikona w świecie motocyklizmu. Pomimo wszystkich kryzysów, zmian właścicieli i trudności finansowych, MV pozostaje marką, która łączy pasję, wyścigi i zapierający dech w piersiach design. Przyszłość jest niepewna, ale historia MV Agusta będzie żyć dalej – miejmy nadzieję, z nowym rozdziałem pełnym sukcesów.