MV Agusta: Het legendarische verhaal van het Italiaanse icoon

MV Agusta! Eerste les: Het is Agusta, niet Augusta. Dit merk is zo Italiaans dat je bijna de espresso kunt ruiken – zelfs al was het de laatste jaren in Maleisische, Amerikaanse, Russische en recentelijk Oostenrijkse handen. Een fusiekeuken van motorfietsen, sport en luxe!

Het verhaal van MV Agusta begint in 1927, toen de eerste tweewielers werden ontwikkeld als nevenactiviteit van de vliegtuigfabrikant Agusta. Maar de Tweede Wereldoorlog verlegde de focus weer naar de luchtvaart. Na de oorlog werden echter de eerste MV Agusta motorfietsen geproduceerd om mensen een betaalbaar en eenvoudig vervoermiddel te bieden. Omdat het vredesverdrag Italië verbood om oorlogsmateriaal te bouwen, richtte het bedrijf zich voortaan op motorfietsen en legde daarmee de basis voor een van de beroemdste motorfietsenmerken ter wereld.

Het begin is bescheiden: De eerste machine, de MV 98, is zo eenvoudig dat een Fiat Panda ernaast als een Lamborghini lijkt. Oorspronkelijk werd ze "Vespa 98" genoemd, totdat bleek dat Piaggio die naam al had geregistreerd.

Parallel daaraan ontwikkelt zich al een passie voor de motorsport. MV Agusta begint met het modificeren van productiemotoren voor races en behaalt snel nationale en internationale successen. Deze successen zijn niet slechts een bijproduct, maar vormen de kern van de merkidentiteit: 37 wereldtitels, overwinningen in bijna alle klassen, van 125cc tot de 500cc-koningklasse, evenals legendarische rijders zoals John Surtees, Mike Hailwood en Giacomo Agostini, vormen het imago van het merk.

Deze race-DNA stroomt rechtstreeks door naar de productiemotorfietsen. In 1965 introduceert MV Agusta met de MV Agusta 600 de eerste motorfiets met een dwarsgeplaatste viercilindermotor. Ja, niet de Japanners, maar MV heeft deze nu onmisbare motorconfiguratie uitgevonden. Maar graaf Domenico Agusta heeft zijn bedenkingen dat de krachtige motor in verkeerde handen ook een bedreiging voor de eigen MV-rijders kan vormen, en laat de MV Agusta 600 opzettelijk afzwakken. Het resultaat: een toermotorfiets met een grote, hoekige koplamp, die het "Zwarte Varken" werd genoemd en destijds als een van de lelijkste motorfietsen werd beschouwd.

Uit deze wat ongelukkige basis ontstaat eind jaren '60 de MV Agusta 750 S, de eerste echte sportlegende van het merk. Met 72 pk, een 25-liter tank en een gewicht van 237 kg bereikt hij bijna 200 km/u en brengt de raceflair van het merk naar een productiemotorfiets.

Een ander model, de MV Agusta 750 S America, was bedoeld om de Amerikaanse markt te veroveren. Maar ondanks krachtige verbeteringen kon het niet concurreren met de aanzienlijk goedkopere Honda CB 750. De Japanse motor kostte slechts 2.190 dollar, terwijl de Italiaanse luxe machine een flinke 6.500 dollar vroeg.

Ondanks dominantie op het circuit blijft commercieel succes uit. De neergang begint met de dood van graaf Domenico Agusta in 1971. Daarna grijpt de Italiaanse staat in, wordt het merk onder dwangbeheer geplaatst en in 1976 teruggetrokken uit het wereldkampioenschap motorfietsen. In 1978 wordt de motorfietsentak volledig stilgelegd, omdat men zich liever op het lucratievere helikopterbedrijf wil concentreren.

Maar in de jaren '90 komt er nieuw leven in het merk: De familie Castiglioni, die achter Cagiva staat, verwerft MV Agusta en designer-icoon Massimo Tamburini ontwikkelt een van de mooiste motorfietsen uit de geschiedenis: de MV Agusta F4 750 Serie Oro.

De F4 750 Serie Oro veroorzaakte in 1997 bij de presentatie enorm veel ophef. Met 126 pk, 72 Nm koppel, een topsnelheid van 275 km/u, een enkele achterbrug, vakwerkframe, achterwaarts draaiende krukas en een design dat een plaats verdient tussen Michelangelo's Adam en Rafaël's Madonna. Veel van de typische kenmerken die we vandaag de dag met MV associëren, werden met de F4 geïntroduceerd.

Maar let op: de F4 werd in 1997 gepresenteerd, maar pas vanaf 1999 geproduceerd. De situatie van het merk MV was tegen die tijd al erg gespannen, de druk om te slagen was groot en de kritische pers loerde ook op de eerste MV Agusta motorfiets in jaren. Claudio Castiglioni wilde, nee moest, laten zien dat "zijn motor" klaar was om te presteren – en stelde deze voor aan het kritische publiek op het circuit van Monza. Zijn team van ontwikkelaars adviseerde eigenlijk om de presentatie op een circuit met minder rechte stukken te houden, maar Castiglioni stond erop dat het prestigieuze Autodromo Nazionale di Monza gebruikt zou worden. En inderdaad, de testritten voor de pers verliepen over 2.000 km probleemloos.

De F4 raast zo soepel over het circuit dat sommige overkritische journalisten twijfelen aan de 265 km/u die op de snelheidsmeter wordt aangegeven. De oplossing? Een radar aan het einde van het lange rechte stuk brengt zelfs de laatste sceptici tot zwijgen, en Castiglioni kan opgelucht ademhalen. Een belangrijke tussentijdse overwinning is behaald.

Nadat de Serie Oro werd gepresenteerd en alle eenheden verkocht waren, richtte MV zich op het productiemodel, de F4 750 S. Vanaf dat moment doorliep de F4 verschillende ontwikkelingsfasen en talrijke beperkte edities, maar ze behield altijd dezelfde geest en liefde voor design. Totdat de laatste F4 uiteindelijk moest wijken voor de Euro4-emissienorm.

Als je al een gouden paard in de stal hebt, wil je natuurlijk zijn DNA doorgeven. Zo had MV Agusta al snel een naakte versie met de techniek van de F4 klaarstaan, die toepasselijk de naam "BRUTALE" kreeg – en dat om voor de hand liggende redenen. Ze gebruikt dezelfde motor en frame als haar supersportieve zus, maar dan in een naked bike-formaat. Gedurende decennia ontwikkelt de Brutale zich parallel aan de F4, wordt in talloze varianten en speciale edities aangeboden en is tegenwoordig verkrijgbaar met een 1.000 cc viercilindermotor of een 800 cc driecilindermotor.

Maar hoe "brutaal" de naked-versie van de F4 en haar opvolgers ook waren, MV zou MV niet zijn als ze niet een nog radicaler model zouden bouwen – zowel qua prestaties als design. Naar mijn mening heeft MV Agusta iets gemeen met Lamborghini: het woord "subtiel" lijkt niet in hun vocabulaire voor te komen.

Kort voor de pandemie, net toen Ducati de wedergeboorte van de Streetfighter met V4-motor presenteerde, lieten de Italianen uit Varese de wereld hun visie op een hypernaked zien: de MV Agusta Rush.

Ontworpen door het team rond Adrian Morton, is de Rush een echte krachtpatser. Niet alleen vanwege haar 208 pk bij een drooggewicht van 186 kg en een topsnelheid van meer dan 300 km/u, maar ook vanwege haar extreem opvallende design. Je hoeft alleen maar naar het carbon achterwiel of de extravagant gevormde kuipdelen te kijken om te begrijpen dat deze motorfiets een statement is.

Oorspronkelijk lag de prijs rond de 30.000 euro voor elk van de geplande 300 eenheden. Tegenwoordig vind je echter op de website een prijsklasse van meer dan 50.000 euro – zonder vermelding of er überhaupt nog eenheden beschikbaar zijn.

Zonder de F4 in de catalogus miste MV Agusta een volledig gekuipte sportmotor in het programma. Dat verandert echter met de presentatie van de MV Agusta Superveloce 1000 Serie Oro – een doorontwikkeling van het concept dat begon met de 800cc F3-motor en op alle vlakken een nieuw niveau bereikt.

Het design blijft trouw aan de lijn van de 800-serie MVs, geïnspireerd door de racefietsen van het merk. Ondanks haar futuristische lijnen, vertoont ze retro-elementen zoals de traditionele ronde koplamp, de lederen band over de tank en de klassieke MV-kleuren.

De Superveloce 1000 is absoluut spectaculair, maar ook uiterst elegant – iets wat van enkele eerdere modellen niet gezegd kon worden. Het gouden frame, de gouden velgen en het viervoudige uitlaatsysteem onder het achterwerk doen denken aan de eerste, legendarische F4 750.

Met een elektronisch Öhlins-onderstel, dezelfde 208 pk-motor als in de Rush en de meest geavanceerde elektronica, behoort ze tot de technisch meest indrukwekkende machines in haar klasse. Elk van de 500 exemplaren wordt verkocht binnen een prijsklasse van 68.000 euro in Spanje tot 82.000 euro in Oostenrijk. En deze waarde zal in de loop van de tijd alleen maar verder stijgen.

Deze indrukwekkende motorfietsen en hun overdreven specificaties geven de indruk dat MV Agusta weer op volle sterkte terug is. Maar het geluk van dit noodlottige merk duurt slechts kort. Brian Gillen, de man die het ontwikkelingsprogramma van de Italiaanse motorfietsen in het afgelopen decennium heeft geleid, verlaat het merk om leiding te geven aan het Britse merk Norton, dat onlangs door het Indiase TVS-concern is overgenomen. En dat is verre van de enige crisis die MV sinds de overname door de Castiglionis heeft moeten doorstaan.

Ondanks de aantrekkingskracht van de exclusieve MV Agusta tweewielers en prominente optredens, zoals in 2004 in de Hollywood-film "I, Robot" met Will Smith, wordt MV Agusta enkele jaren later opnieuw geconfronteerd met financiële problemen, eigenaarswisselingen en veel onzekerheid. Het is als een soapopera, maar dan met motorfietsen.

• In 2008 koopt Harley-Davidson het merk, maar verkoopt het al in 2009 weer.
• In 2011 overlijdt Claudio Castiglioni, en zijn zoon Giovanni neemt de leiding bij MV over. De nieuwe 800 cc driecilinder-motorenfamilie verkoopt goed, maar de verkoopcijfers zijn gewoonweg niet voldoende om de schulden en de problemen met het dealernetwerk en de onderdelenvoorziening op te lossen.
• In 2014: Om de financiële moeilijkheden te overwinnen, verwerft AMG 25% van het bedrijf. Misschien herinneren jullie je nog Lewis Hamilton uit die tijd, rijdend met zijn Brutale door het MotoGP-paddock.
• In 2016, in een uiterst kritieke situatie, moet MV een herstructurering doorvoeren en een nieuwe investeerder vinden. De Russische Black Ocean Group stapt in en vanaf 2018 is Timur Sardarov de CEO van het Italiaanse merk.
• De situatie blijft echter moeilijk, vooral met de verwarring van de Covid-pandemie. In 2022 neemt Pierer Mobility (KTM) uiteindelijk 25,1% van de aandelen over met een koopoptie op de meerderheid, wat al in 2024 voortijdig gebeurt en Hubert Trunkenpolz neemt de leiding over.

Opnieuw gloort er hoop bij MV. Het grote KTM-concern zou de edele Agusta-motoren in de KTM-structuur moeten integreren, zodat de MV-activiteiten efficiënter en de motoren betrouwbaarder worden. Uit de Oostenrijks-Italiaanse samenwerking ontstaat zelfs een geheel ongebruikelijke MV-telg, de Enduro Veloce.

Maar zoals we inmiddels weten, heeft MV Agusta ook met de laatste eigenaar geen geluk. De vermeende kracht van het KTM-concern verdampt in de herfst van 2024 binnen enkele weken, onverwachte schuldenbergen rijzen op en het Italiaanse premium merk wordt het eerste slachtoffer in KTM's strijd om te overleven. Wat er nu met MV Agusta gaat gebeuren, in wiens handen het terecht zal komen, en wat er met de legendarische oude MV-modellen en nieuwe creaties zoals de Enduro Veloce zal gebeuren, weet momenteel niemand. Men kan alleen hopen dat investeerders klaarstaan om de voormalige recordwinnaar van de MotoGP, de Lamborghini van de motorfietsmarkt, een van de meest iconische motorfabrikanten, weer op de been te brengen.

Soms gaan dingen snel. Op 31.01. werd aangekondigd dat de familie Sardarov via Art of Mobility S.A. weer de volledige controle over het bedrijf overneemt, waarmee de scheiding van KTM officieel wordt afgerond. Hoeveel geld de voormalige en nieuwe CEO uit Rusland hiervoor moest neertellen, is onduidelijk. KTM spreekt vaag over een middelhoog tweecijferig miljoenenbedrag. Daarmee ligt de verantwoordelijkheid voor het succes van MV weer in Varese en Sardarov wil de goede cijfers van de afgelopen tijd verder verbeteren. In 2024 kon MV Agusta 4.000 motorfietsen verkopen, wat een groei van 116% ten opzichte van het voorgaande jaar betekent. Ook de onderdelenbusiness noteerde een recordjaar met een beschikbaarheidsgraad van 99%. Bovendien zullen alle 219 actieve verkooppunten blijven opereren, met een geplande uitbreiding naar 270 locaties dit jaar.

Het bedrijf blijft onafhankelijk en blijft zich richten op de ontwikkeling van innovatieve, exclusieve motorfietsen, met Varese als centrale locatie voor productontwikkeling, productie, verkoop en service. CEO Timur Sardarov benadrukt dat het herwinnen van de volledige controle MV Agusta versterkt en dat de structurele verbeteringen van de afgelopen jaren het langdurige succes zullen verzekeren. De familie Sardarov blijft vastberaden om zowel het bedrijf als zijn dealers en partners te ondersteunen en MV Agusta naar een succesvolle toekomst te leiden.

MV Agusta is meer dan alleen een motorfietsfabrikant – het is een icoon in de motorbouw. Ondanks alle crises, eigenaarswisselingen en financiële moeilijkheden blijft MV een merk dat passie, motorsport en adembenemend design verenigt. De toekomst is onzeker, maar de geschiedenis van MV Agusta zal voortleven – hopelijk met een nieuw hoofdstuk vol successen.