Can-Am Pulse & Origin Elektrische Motor Test

BRP staat voor Bombardier Recreational Products. Het Canadese concern verenigt een verscheidenheid aan merken en voertuigen onder zijn dak. Dit omvat boten, jetski's en sneeuwscooters. Binnen dit concern bevindt zich ook het merk Can-Am, dat vooral bekend is om zijn offroad-voertuigen zoals quads, driewielers en side-by-side voertuigen. Nu, na meer dan 40 jaar, keert Can-Am terug naar de motorfietsmarkt. Deze terugkeer is bijzonder spannend, omdat Can-Am niet alleen met een moderne aandrijftechnologie komt, maar ook enkele interessante en innovatieve ideeën meebrengt. De modellen Pulse en Origin bieden unieke oplossingen die men tot nu toe tevergeefs zoekt bij gevestigde motorfabrikanten of andere elektrische tweewielers.

Het hoofdkantoor van het bedrijf bevindt zich in Valcourt, Quebec, Canada. De productie van de Can-Am-motoren vindt echter grotendeels plaats in Mexico. Het accupakket zelf wordt volledig geautomatiseerd in Canada vervaardigd, maar zal later naar Mexico verhuizen. In het hart van de nieuwe elektrische motoren van Can-Am zit Oostenrijkse technologie: de software en de elektromotor zijn afkomstig van Rotax.

De Rotax elektromotor in de Can-Am Origin en Can-Am Pulse kan ofwel 11 kW of 35 kW leveren, wat overeenkomt met 15 respectievelijk 47 pk en dus gericht is op de rijbewijscategorieën A1 en A2. Het bijzondere aan de aandrijftechnologie van de Can-Am elektrische motoren is echter niet de motor zelf, maar eerder de verbinding tussen de motor en het batterijpakket: beide componenten zijn vloeistofgekoeld. Terwijl in de autobranche een dergelijke koeling gebruikelijk is voor de grote accu's vanwege de geringere luchtcirculatie, is het bij motoren meestal alleen de elektromotor die vloeistofgekoeld wordt. De batterijen daarentegen moeten doorgaans puur met luchtkoeling toekomen.

Can-Am kon kon terugvallen op reeds bestaande technologie, die oorspronkelijk afkomstig is van de elektrische sneeuwscooter van de BRP-groep. Daar pompt een pomp vloeistof door het gehele aandrijfblok - zowel door het batterijpakket, de periferie als door de motor. Echter, niet voor koeling, maar als verwarmingssysteem, zodat de batterij ook bij minustemperaturen krachtig blijft. Bij de elektrische motoren van Can-Am biedt de uitgebreide vloeistofkoeling doorslaggevende voordelen. Net als bij een ketting is ook bij een accu de zwakste schakel bepalend voor de prestaties van het gehele systeem. Op hete dagen, wanneer luchtkoeling niet voldoende is, kunnen afzonderlijke cellen in conventionele batterijen van elektrische tweewielers lokaal oververhit raken en daardoor aanzienlijk sneller verouderen. Dit verkort niet alleen de levensduur van deze cellen, maar beïnvloedt ook de prestaties van de gehele accu. Door de vloeistofkoeling bij Can-Am blijft de batterij constant binnen het optimale temperatuurbereik. Dit heeft ook het voordeel dat op bijzonder hete dagen de vermogensafgifte niet verminderd hoeft te worden - een probleem dat men kent van smartphones (camera niet bruikbaar bij hitte) en dat ook bij elektrische tweewielers kan optreden.

Een andere technologische innovatie en tegelijkertijd een echte meesterzet is de swingarmconstructie van de Can-Am elektrische motorfietsen. Het betreft een enkelzijdige swingarm waarin zowel de motor als de ketting, die het achterwiel aandrijft, zijn geïntegreerd. Deze constructie biedt meerdere voordelen. Enerzijds is ze zeer compact en stil, wat bij elektrische motorfietsen bijzonder belangrijk is. Aangezien elektromotoren slechts zacht zoemen, zou een conventionele ketting storend opvallen. Can-Am heeft daarom intensief nagedacht over een stille oplossing en deze gevonden in de verzegelde variant van de swingarmconstructie. De technologie is uiterst robuust en bestand tegen slijtage en vindt haar oorsprong opnieuw in het sneeuwmobielsegment.

Een groot voordeel op het gebied van rijgedrag: Omdat de swingarm, ketting en motor in een compact pakket direct in de swingarm zijn ingebouwd, is er bij het accelereren niet de typische verlaging van de achterkant. De motor accelereert daardoor volledig gelijkmatig en zonder eigen bewegingen. Door de constructie wordt het achterwiel als het ware in de grond gedrukt, wat zorgt voor extra tractie en bij de Origin als adventure bike grote voordelen biedt in off-road situaties.

Bovendien is deze afgesloten schommel- en kettingconstructie uiterst onderhoudsarm. In de binnenkant van de kettingkast bevindt zich olie, waardoor de ketting permanent gesmeerd wordt en geen extra onderhoud of handmatig oliën nodig heeft, zoals bij conventionele motoren het geval zou zijn. Na de eerste 5.000 kilometer is een olieverversing nodig, daarna slechts om de 10.000 km. De ketting zelf, die dankzij een automatische kettingspanner aan de binnenkant altijd de optimale spanning heeft, moet slechts om de 25.000 kilometer worden gecontroleerd.

In de Can-Am motorfietsmodellen beschikt de batterij over een capaciteit van 8,9 kWh. Bij de levering is een 6,6 kW Type 2-laadkabel inbegrepen, die zowel compatibel is met Mode 2 als Mode 3 ladingen. Can-Am geeft bij een optimale spanning van de stroombron van 240 volt een laadtijd van 50 minuten aan om de batterij van 20 naar 80 procent op te laden. Een volledige lading van 0 naar 100 procent duurt bij deze spanning ongeveer 90 minuten. Mocht de spanning van de stroombron lager zijn, bijvoorbeeld 120 volt, dan verlengt de laadtijd aanzienlijk – ongeveer tot 3 uur en 10 minuten voor een lading van 20 naar 80 procent. Dankzij de vloeistofkoeling van de batterij blijven de laadtijden echter betrouwbaarder en preciezer, omdat de temperatuur en de toestand van de accu constanter zijn. Daarnaast bieden de Can-Am-modellen een praktische functie voor regio's waar de stroomprijs op bepaalde tijdstippen van de dag duurder is: De gebruiker kan een maximale laadstand instellen, of specifieke laadtijden instellen om de laadfasen dienovereenkomstig te sturen.

Genoeg van de technische details – hoe rijden de Can-Am E-motoren? Zoals verwacht brengt de E-aandrijving in deze kleinere vermogensklassen van gemotoriseerde tweewielers veel voordelen en slechts enkele nadelen met zich mee. De elektromotor biedt aanzienlijk meer stuwkracht, meer koppel en een sterkere acceleratie vanuit stilstand dan een vergelijkbare verbrandingsmotor. Tegelijkertijd weegt de mogelijk lagere prestatie bij hoge snelheden en hogere toerentallen bij deze motoren nauwelijks mee.

Zodra je de gashendel opendraait, schiet je als het ware als een kanonskogel weg. Het is een waar genoegen om deze ongetemde kracht vanuit lage snelheden direct te kunnen oproepen. Door de lage positie van de zware componenten, zoals het batterijpakket en de elektromotor, ligt het zwaartepunt bijzonder gunstig, wat de motor een uitzonderlijke wendbaarheid verleent. De Pulse weegt weliswaar 177 kg en de Origin 187 kg, maar zowel tijdens het rijden als in stilstand voelen ze lichter aan.

Beide modellen, inclusief de respectieve 11-kW-versies, bereiken een topsnelheid van 129 km/u, waardoor ze in principe geschikt zijn voor de snelweg. Echter, bij langdurig gebruik op dergelijke snelheden zou het bereik aanzienlijk afnemen. Bovendien voelen de motoren zich merkbaar comfortabeler bij eerder langzame tot middelmatige snelheden. Op bochtige wegen komen hun sterke punten echt tot hun recht: Ten eerste overtuigt de wendbare handling, en ten tweede de ingebouwde KYB-ophanging, die goed gedimensioneerd is. De schokdemper is volledig instelbaar, terwijl de upside-down voorvork niet verstelbaar is. De stabiele veerelementen bieden voldoende comfort, maar vooral goede stabiliteit en laten zich ook in een schuine positie bij oneffenheden niet snel uit balans brengen. Zo kan men ook in de twisties nog de kracht van de elektromotor benutten en vol gas gaan. Een bijzonder voordeel is daarbij de harmonieuze samenwerking met de reeds genoemde anti-duikfysica van de motor-ketting-swingarm, die extra stabiliteit en tractie in bochten biedt.

De ergonomie is op beide motoren uitstekend geslaagd. De Pulse biedt ook voor kleinere bestuurders een aangename zitplaats, aangezien de zithoogte met 784 mm relatief laag is en de smalle taille van de motor extra ondersteuning biedt. De Origin daarentegen is met 865 mm aanzienlijk hoger, maar heeft eveneens een smalle taille en een goed uitgebalanceerde ergonomie, die ook geschikt is voor het rijden in staande positie. De staande positie is noch te toeristisch, noch te actief. Omdat er geen brede tank in de weg zit, heb je veel bewegingsvrijheid om het gewicht naar voren of naar achteren te verplaatsen en met de tractie te spelen – iets dat perfect samenwerkt met de krachtige elektromotor. Het gecontroleerd laten uitbreken van het achterwiel is geen uitdaging, maar een groot plezier op de Can-Am Origin.

Als er iets is om op te merken bij het rijden met de Can-Am Origin of Can-Am Pulse, dan zijn het misschien de remmen. Wanneer je de remzone binnenkomt en vooral op asfalt met meer overtuiging een bocht wilt nemen, blijkt dat de koppelrijke elektromotor het remsysteem wat zwak doet lijken. De voorremhendel geeft een nogal sponsachtig gevoel en vereist behoorlijk wat handkracht voor sterkere vertraging, terwijl de achterrem plotseling grijpt, wat de dosering bemoeilijkt. Dit probleem wordt echter verzacht door een andere technologische innovatie van Can-Am: de actieve regeneratie. Naast de passieve regeneratie of rekuperatie – vergelijkbaar met een motorrem die bij gesloten gashendel energie terug in de batterij voedt – is er bij de Can-Am Origin en Can-Am Pulse ook een unieke, actieve regeneratie. Om deze te gebruiken, draai je de gashendel naar voren, vergelijkbaar met het deactiveren van de cruise control op een motorfiets, wat de remwerking versterkt en tot drie keer meer energie terug in de batterij voedt dan de passieve regeneratie.

Deze vertraging is tijdens het rijden niet alleen duidelijk merkbaar, maar bij het gebruik van de actieve regeneratie gaat ook het remlicht branden, wat veel voordelen biedt. Al snel leer je het vloeiende rijden op de elektrische motorfiets nog soepeler te maken door voor zachtere bochten volledig af te zien van de mechanische remmen en te vertrouwen op de actieve regeneratie. Dit vereist wel enige aanpassing, maar optimaliseert het rijgevoel en is bovendien essentieel om het maximale bereik te halen, zoals onze terugreis bewijst.

Het bereik is bij voertuigen met een elektrische aandrijving een uiterst belangrijk onderwerp, dat helaas, net als bij veel andere elektrische motoren op de markt, ook de Can-Am-modellen gevoelig treft. Voor de Can-Am Pulse geeft de fabrikant een bereik van 160 kilometer in de stad en een gecombineerd bereik van 130 kilometer aan. De Can-Am Origin bereikt door de standaard grove Dunlop D605-banden, haar hogere gewicht en haar minder aerodynamische voorkant iets lagere waarden. Ze zou in de stad tot 145 kilometer moeten halen en gecombineerd ongeveer 115 km. Dat is aanzienlijk minder dan bij vergelijkbare verbrandingsmotoren en vooral bij de als adventure bike ontworpen Origin een probleem.

Om het energieverbruik tijdens het rijden te optimaliseren, kan de vermogensafgifte worden aangepast via verschillende rijmodi. De Pulse biedt vier rijmodi: Eco, Rain, Normal en Sport+. De Origin heeft daarnaast twee offroad-modi, Offroad en Offroad+, die speciaal de tractiecontrole en het ABS aanpassen voor onverharde wegen. Deze modi worden overzichtelijk weergegeven op het grote TFT-display. Bovendien kunnen de actieve en passieve regeneratie op elk moment afzonderlijk worden ingesteld.

Onze testrit begint in Nice aan de Côte d'Azur en voert ons noordwaarts de bergen in. De behoorlijk sportieve rit vergt veel van de batterij en laat de actieradius snel afnemen. Op het hoogste punt van onze tour zijn er op de displays van de testmachines nog resterende afstanden van 27 tot 35 km te zien. Terug naar het hotel is het echter nog 68 kilometer! Men wijst ons erop dat we het alleen met de juiste rijmodi en het gebruik van actieve regeneratie kunnen redden. En inderdaad – de actieve regeneratie levert uitstekende diensten. Dankzij het grote aandeel bergafwaarts op de terugweg kunnen we een aanzienlijke hoeveelheid energie terugwinnen en komen we na de 68 kilometer niet alleen veilig aan in het hotel, maar hebben we volgens de TFT-display zelfs meer resterende actieradius dan bij ons vertrek.

Een woord over de reeds genoemde elektronica en het grote TFT-display: Het 10,25-inch touchscreen TFT-display komt ook uit bekende BRP-producten, zoals de Can-Am-drieling, en biedt tal van personalisatie- en connectiviteitsmogelijkheden. Apple CarPlay is aan boord. Helaas momenteel alleen Apple CarPlay en nog geen Android Auto, maar Can-Am werkt al aan een oplossing daarvoor. Omdat het systeem uit de automobielsector is overgenomen, is Apple CarPlay alleen beschikbaar wanneer een headset via Bluetooth is verbonden. Het touchscreen zelf kan om veiligheidsredenen alleen in stilstand worden bediend. Al met al is het enorme display echter zeer goed leesbaar en biedt het nuttige informatie die je zelf kunt configureren. De schakeleenheden zijn goed bedienbaar, hoewel de met knoppen overladen instrumenten zeker niet tot de meest toegankelijke of intuïtieve bedieningsconcepten op de markt behoren.

De tractiecontrole kan in sommige rijmodi worden uitgeschakeld. Bij de Origin wordt in de offroad-modi het ABS op het achterwiel uitgeschakeld. Net als bij enkele andere elektrische motoren beschikt de Can-Am ook over een achteruitversnelling. Deze wordt geactiveerd door de startknop ongeveer een seconde ingedrukt te houden. Om vervolgens achteruit te rijden, draai je het gashendel naar voren – dus in de tegenovergestelde richting.

Tijd om over de prijs van de nieuwe Can-Am motorfietsen te praten. Elektrische voertuigen zijn over het algemeen nog aanzienlijk duurder dan vergelijkbare verbrandingsmodellen, en zo heeft ook de prijs van de Pulse en Origin een flinke impact. De basisversie van de Pulse is in Oostenrijk verkrijgbaar vanaf 16.999 €. Daarnaast biedt Can-Am de Pulse 73’ aan, een eerbetoon aan de oorspronkelijke motocross-motorfiets uit 1973, met exclusief zilveren design, LED-dagrijverlichting, 73’-stickers en windschermen. De Pulse 73’ kost 19.299 €. Voor het Origin-model moet je minstens 17.599 € neertellen en voor de Origin 73’ maar liefst 19.799 €. Op mijn vraag wat tot zulke exorbitante prijzen leidt, worden de volgende redenen genoemd: Men wilde de herintrede in de motorfietsmarkt niet saboteren door om kostentechnische redenen de prestaties van de Origin en Pulse te verslechteren. Beide motoren zijn dus zeker als premiumproducten bedoeld. Tegelijkertijd is de moderne elektrische aandrijftechnologie in productie en aanschaf vrij duur, vooral gezien de nog niet al te grote aantallen die Can-Am produceert. In de toekomst, wanneer toeleveringsketens worden geoptimaliseerd en modelreeksen worden vergroot, zou de prijs nog kunnen dalen.

Wie zich beide modellen nog wil aanvullen, kan gebruik maken van de originele accessoires van LinQ. Met het LinQ-systeem kunnen accessoires zonder gereedschap worden bevestigd via al aanwezige montagepunten door middel van een kwartslag draaien van de gespecialiseerde ankerpunten. De uiteindelijke productie van de Can-Am modellen is momenteel aan de gang en zowel de Origin als de Pulse zullen naar verwachting aan het begin van het seizoen 2025, waarschijnlijk in de maanden maart/april, beschikbaar zijn.

Zoals zo vaak bij elektrische motoren, laten de Can-Am Origin en Pulse tijdens het rijden weinig te wensen over. In vergelijking met hun verbrandingsmotor-concurrenten in de A2-klasse zijn ze qua rijdynamiek zelfs superieur, maar de Canadese e-bikes kampen, net als alle elektrisch aangedreven voertuigen, met de beperkingen van de elektrische aandrijving. De Origin rijdt geweldig, maar is als adventure bike in de eigenlijke zin nauwelijks bruikbaar vanwege de actieradius, tenzij het avontuur voor de deur begint. De Pulse heeft dit probleem niet en zou zeker als dagelijks voertuig in stedelijke gebieden of als motor voor ritjes na het werk een goede indruk maken. Voor deze toepassingsgebieden moet je, gezien de aanschafprijs, echter wel erg enthousiast zijn over de Pulse en de ingebouwde, toegegeven zeer geavanceerde technologie. De Origin en Pulse zijn zeker niet voor iedereen, dat zegt Can-Am ook. Mocht de wetgeving in de toekomst veranderen of de energiedichtheid van de batterijtechnologie toenemen, dan zouden de twee motoren ook een grotere klantenkring kunnen aanspreken. Tot die tijd blijven het interessante, ultramoderne, maar ook zeer dure nicheproducten.